Beste meter Alice,

Sinds enkele maanden ben ik bezig met het schrijven van jouw vluchtverhaal en dat van je familie tijdens die Grote Oorlog. Toen ik startte, dacht ik, eenvoudig : jouw verhaal naast dat van je neef leggen (dagboeknotities), foto’s bekijken, kaarten analyseren.. en dat is het. 

Er kwam evenwel zoveel informatie op mij af waar ik weinig tot niets van wist dat er vele uren opzoekingen volgden. Gelukkig was er de hulp van een paar familieleden en trouwe volgens van mijn website. 
Het meest leerrijke moment in mijn gehele zoektocht, zal ik je nu vertellen, meter Alice. 

In de afgelopen maand ben ik samen met mijn oudste zoon van Gent naar Wondelgem gewandeld. Ik had een aantal punten op een kaart aangeduid waar we zeker moesten voorbij komen : de directeurswoning van Geo Henderick langs kanaal De Lieve, de Meulestedesteenweg, de Meulestedebrug, de Kapiteinstraat, het station van Wondelgem, de arbeiderswoningen in de Driemastenstraat, de Vierweegsestraat, de Sint-Sebastiaanstraat (vroegere schoolstraat) en de Catharinekerk. 

Onze wandeling startte aan het Sluizeken bij Simon Says te Gent.

 

We dronken er een overheerlijke american coffee. Je weet wel, de koffie die de Amerikaanse soldaten dronken in de tweede Wereldoorlog  : koffie met heet water aangevuld.

En jawel, een stukje citroentaart. 
Daar bekeken we nog even onze route op de GSM. Dat zal in jouw tijd wel anders geweest zijn. Eerst dacht ik dat jullie met de tram hadden gereden van Gent naar Wondelgem maar oa in het dagboek van Loveling lees ik dat de tram voorzien was voor de soldaten. De gewone burgers moesten alle verplaatsingen te voet doen.

We rekenden af bij Simon Says en vertrokken richting Sleepstraat. Dit is een buurt waar ik al vaak in wandelde van de tijd dat ik zelf in Gent studeerde. Er zijn vele Turkse stoffenwinkels. De rollen stof staan zomaar op de stoep. Zal jij wel niet gedaan hebben in je winkel in Staden! Ik heb nooit een foto gezien van jullie winkel maar ik kan mij er wel een voorstelling bij maken.  In Staden waren in de jaren ’70 nog enkele naaiwinkels zoals dat toen heette. In de naaidoos van mijn moeder liggen er knoppen, lintjes, naaigaren.. die ooit in je winkel lagen. En jawel, meter Alice, je zou weer veel verkopen heden ten dage. Jonge vrouwen maken wederom zelf hun rokken en kleedjes voor henzelf of hun kinderen.
En tussen die stoffenwinkels in de Sleepstraat, valt mijn oog op een herdenkingsplaat voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Onder de overleden soldaten en burgers, staat “opgeëisten”. Ik neem een foto. 

In een mail van het stadsarchief van Gent, meldt de medewerker dat er 14 877 opgeëisten waren in Groot-Gent in de Grote Oorlog….  

Ter hoogte van Tolhuisdok, moeten we de GSM raadplegen om de juiste zijde van het kanaal op te stappen. Via de Sassekaai komen we op de Terneuzenlaan. 

Aan deze laan ligt de directeurswoning ontworpen door Geo Henderick. Je ziet het gebouw van ver met de mooie kleuren groen en beige.

Helaas hoe dichter we kwamen, hoe groter de teleurstelling. De woning die een beschermd monument is, is totaal verwaarloosd. Even gepiept door de brievenbus en de stijlvolle traphal gezien. 

Hoe moeten jullie als kinderen opgekeken hebben naar het kasteel Lummerzheim, is de eerste gedachte die ik had bij het zien van zoveel moois.  De vormen, de volumes, de kleuren, … alles schitterde in de zon ondanks het verval.

En dan is het in rechte lijn naar de Meulestedebrug. We komen voorbij pakhuizen : oude en gerestaureerde. Onze voeten doen pijn van de oneffen kasseien. We hebben de Meulestedesteenweg links laten liggen en verkiezen de wandeling langs het water die ons straks een blik zal geven op Wondelgem. 

Voor we de brug over gaan, zitten we even op een bankje bij de Sint- Antonius Abt kerk die jullie zeker hebben bezocht als je in de Meulestedestraat verbleven. 

Helaas zoals zoveel kerken is ook deze gesloten. Ik moet mij tevreden stellen met een foto van de buitenzijde en het lezen van wat info op wikipedia. Er zou een mooi glasraam zijn in deze kerk van Sint -Antonius. 
We stappen de brug over en zijn in Wondelgem. Van een rustig stadje is geen sprake. De auto’s razen ons voorbij. We dwarsen de straat en wandelen de Kapiteinstraat in.

In de Driemastenstraat, waar de arbeidershuizen staan die Dhr. Lummerzheim liet bouwen voor zijn werknemers, neem ik ruim de tijd om foto’s te nemen.  

Nu staan er auto’s voor de deur en zijn er veel woningen beperkt verbouwd : nieuwe ramen of deuren. Zouden de mensen hier weten dat ze in een pand wonen van een bekend architect? De straat is leeg op een hond na die mij heel hard laat schrikken.

Net voor de overweg bevindt zich  de verkaveling waar vroeger het kasteel Lummerzheim stond. Er zijn geen herkenningspunten met uitzondering van het stationsgebouw dat te koop staat.  

Nu zie ik hoe dicht jullie allemaal bij elkaar verbleven in Wondelgem. Het huis waar je nichten Dewilde woonden is op nog geen 500 meter van het kasteel. Ik kan op zicht niet uitmaken in welk huis je familie heeft verbleven aan het Wondelgemstationsplein.  Ik besluit om de postkaart op FB te zetten van “Wondelgem leeft”.(1) 

Via de Vierweegsestraat slenteren we richting Sint-Sebastiaanstraat. Dit is waar je na je verblijf op het kasteel bent gaan wonen. De school is net uit en het is er aangenaam druk.

We zoeken huis nr 32 en zien een bejaarde vrouw staan op de stoep van nr 30. We spreken haar aan. Ze woont meer dan 60 jaar in het huis en gaat elke eerste zondag van de maand naar het museum in het dorp. Je kan er iets drinken en gezellig praten met de bewoners van het dorp. Ze nodigt ons uit voor de eerste zondag van november. 

Ik neem een foto van de huizen die van voor de Grote Oorlog zijn. De overkant van de straat is allemaal nieuwbouw en de school is ook totaal gerenoveerd. 

We zijn op enkele stappen van de dorpskerk. Het oude kerkhof ligt rond de Sint Catharinakerk. 

Ik had wel zin om het kerkhof af te stappen maar we hebben beide last van onze voeten. Evenwel, naast de grafzerk van de familie Lummerzheim kunnen we niet kijken. 

Meter Alice, ik kom zeker terug naar Wondelgem en ik beloof dat ik dan bloemen meebreng voor de familie Lummerzheim. 

Even voorbij de dorpskern nemen we de tram terug naar Gent- Centrum.  

In de zon zag het er allemaal zo vredig uit maar we weten beter. Na de honger, de onrust over je vader, het  voortdurend op je hoede zijn voor je oudere broer die elk moment kon worden opgepakt… moet het ergste nog komen. “Het eindoffensief” weet ik nu. Voor jullie betekende november 1918 terug op de vlucht gaan…

Meter Alice, ik ben bijzonder blij dat ik Wondelgem heb bezocht en dat ik dat samen kon doen met je achterkleinzoon.  

Ik ga zeker terug om de mooie Catharinakerk te kunnen bezoeken en mevr. De Grootte uit de vroegere schoolstraat te ontmoeten in het museum. Dan drinken we samen een american coffee.. en vertel ik haar over jou en je familie. 

Je kleindochter

 

vervolg