Een nieuw jaar. Ik dacht tijd voor iets anders….(lees : geen opzoekingen, blogbericht, etc)

In de brochure van Vormingplus vond ik volgende tekst ” Eén van de bekendste werken uit de schilderkunst is ongetwijfeld “Het Angelus” van Jean-François Millet (1814 -1875).Moest het schilderij niet zijn afgebeeld, dan wist ik niet over wie of wat ze het hadden. Misschien is het bij jullie ook zo? Je herkent de afbeelding maar wie was de schilder, voor wie werd het gemaakt, wat is de betekenis,….

foto: wikipedia

Verder in de aankondiging stond dat er twee tentoonstellingen in Rijsel gewijd zijn aan Millet : één retrospectieve en een tentoonstelling waaruit de invloed van Millets werk op de Amerikaanse kunst wordt aangetoond(*). 

Het feit dat het ging over een schilder die werkte toen mijn overgrootouders leefden, trok mijn aandacht. De aankondiging dat Millet invloed heeft gehad op de Amerikaanse kunst trok mij over de streep. Ik schreef mij in en vergat mijn voornemen.
Toch nog even opzoeken wat Angelus wil zeggen voordat ik naar de lezing van Joris Copenberghs ga, dacht ik. 

Het angelus (voluit Angelus Domini nuntiavit Mariae = Engel des Heren heeft aan Maria geboodschapt) is een katholiek gebed dat oudsher (sinds 1571) driemaal daags gebeden wordt; om zes uur ’s morgens, twaalf uur ’s middags en zes uur ’s avonds. Dus drie maal per dag roept de kerkklok op tot gebed met drie keer drie klokslagen die worden gevolgd door een beurtzang van evangelische citaten waartussen vervolgens een weesgegroet gebeden wordt. De eerste beweging is die van God naar mens. De tweede is het antwoord van de mens “Hier ben ik.” En de derde is het samengaan van de wereld van de mens en God. De gelovigen stopten hun werkzaamheden om te bidden. Dit gebruik is grotendeels in onbruik geraakt. 

Op het schilderij zien we dus de landbouwer en zijn vrouw op het land die even rust houden om te bidden. We zien rechtsboven de kerk.

Ik nam een foto in de tentoonstelling om te laten zien hoe klein het schilderij is in werkelijkheid. Het is klein omdat het niet in grote prestigeuze ruimtes moet hangen. Het is op het eerste zicht ook geen historische inkijk bij een belangrijk persoon. Het gaat over een boer, niet “de” boer. 

De gids liet ons kijken en gaf er zelf de volgende woorden aan. 

Het is een schilderij dat deemoed (nederigheid) uitdrukt. En ook dankbaarheid en verbondenheid. Millet was een religieus man en een boerenzoon. Hij wist wat hij schilderde en deed het met liefde. Het schilderij gaat over de waarheid van het gewone, eenvoudige dagelijkse leven zonder het te romantiseren. 

Ik laat je meegenieten van enkele andere werken van Millet. De foto’s heb ik genomen op de tentoonstelling in Rijsel.

een onafgewerkt schilderij en mooi

Vaak bevatten Millets doeken haast archetypische beelden die wijzen op een hard leven op het platte land. 

Het zijn beelden die worden overgenomen in de sociale fotografie van de jaren 1910 -1930 in Amerika. Crisis en armoede waren er troef. Fotografen als Dorothea Lange (1895 – 1965) en Walker Evans (1903 – 1975) hadden hetzelfde doel. De wezens en dingen tonen zoals ze zijn. Om hun beelden te vormen, hebben deze kunstenaars inspiratie gevonden in de realistische schilderkunst en in de schilderijen van Millet.

Om de echtheid te onderlijnen worden de opnames begeleid door uitgebreide legende’s om naam en stem te geven aan de stemlozen. Een gekend voorbeeld is Migrant Mother van Lange.

foto : redstarlinezoeker

Deze foto’s uit 1936 maakte Dorothea Lange in opdracht van de Farm Security Adminstration omtrent de gevolgen van de Grote Depressie. De moeder is Florence Owens Thompson. Hier afgebeeld met twee van haar kinderen. 

Als je het mij vraagt, het zou even zo een hedendaagse foto kunnen zijn, genomen in één van de vele Europese vluchtelingenkampen.

(*) Jean – François Millet & Millet VSA

Palais Beaux-Arts Lille 13 octobre 2017 –  22 janvier 2018