Diaken Cyril Pauwelyn vertrok uit Antwerpen op zaterdag 22 augustus 1885 met de SS Noordland. Dhr. Laga bezorgde mij de brieven die Cyril schreef aan zijn familie en vrienden. De eerste reeks brieven gaan over de 12 daagse bootreis van Antwerpen tot NY.Ik zal ze dag per dag opnemen op mijn blog. Waar ik extra info heb kunnen vinden, zal ik dit ook delen met jullie.

Waarom Diaken Pauwelyn naar de VS vertrok kan je lezen bij Zendelingen.

Cyril werd tot diaken gewijd op 28 juni 1885 in het Americaan Collega van Leuven door bisschop Junger Aegidus.

Veel leesplezier.
Dag 1 : zaterdag 11 augustus 1885

Beminde ouders, familie en vrienden,

Daar wij op het schip veel tijd hebben om te schrijven, hebben we het plan opgevat om elke dag te schrijven wat er is voorgevallen.

Zoals je weet van vader zijn we gezond, tevreden en vol plezier ingescheept te Antwerpen om 11 uur. Wanneer vader mij het laatste kruisje gaf, zei ik tegen mezelf “ter ere Gods en Maria tot later.

Nu het schip tierde en schuifelde… en ’t was langzaam weg. Vol Majesteit de Schelde zeewaarts op en Amerikawaarts den Westen in.

Van het aantal reizigers ga ik je verder vertellen. Nu bepaal ik mij op wat ik heb horen zeggen. We zijn met 1400 mensen. Het is een grote parochie. De grote van het schip zal ik je later ook uitleggen.

We waren ingescheept. En wie op zee is, moet varen. Het is wat we nu doen en het gaat zeer snel. Je kan het bijna niet geloven.
We bezochten onze kamer waar er 4 bedden hangen of staan. Ja, het ene bed is boven het andere. We hebben onze reiszakken onder ons bed gezet en zijn naar het dek gegaan.
We zagen Antwerpen verdwijnen. Wij zeggen vaarwel aan jullie allemaal. Jullie zijn uit het zicht verdwenen maar jullie blijven diep in mijn hart geschreven. Mijn gedachten gaan naar Poelkapelle terwijl we op zee varen.

Het werd 12 uur en de bel ging. Het was middag en zoals overal moet men eten. Wij moesten wat zoeken en kwamen aan in een mooi salon met fluwelen zetels. We zagen de bisschop zitten en dachten dat we in eerste klasse waren.

We zochten verder en vonden de tweede eetzaal.
We kregen “potage printanier” zoals de Fransen zeggen. Wij kozen echter de groentesoep en deze was verschrikkelijk gepeperd. Na de soep konden we kiezen uit : schapenbout of rosbief met aardappelen en bloemkool. Daarna begon het op zijn Amerikaans. Drie soorten gebak, kleine taartjes, pudding, appeltaart ( appels met een korst erboven en niet zoals op zijn Vlaams met een korst eronder). Er was geen bier of wijn maar “Chateau la Pompe”….
Ze eten hier snel (op zijn Amerikaans). Wij zaten de laatste aan tafel.

Daarna om 1 uur 30 op het dek wat gaan roken.

Om 2 uur gaat er een machine en in een seconde staat het schip stil. Er was een ongeluk gebeurd.
Ja. Er lag een man in zee. Vlug de reddingschuit laten zakken en de matrozen gaan op zoek.  Ongelukkig kwam de reddingsschuit terug zoals ze vertrokken was. Een matroos van 60 jaar was van boven van de mast in zee gevallen en verdronken. Ik zei een gebed voor zijn zielerust en het schip ging verder.

Het was bijna 3 uur 30 en we waren bij Vlissingen. Het schip stond er 10 minuten stil. Er kwam een loodsman aan boord die ons de weg naar Dover zou wijzen. Er was een andere loodsman die van Antwerpen tot Vlissingen was meegekomen en die nu terugkeerde naar Antwerpen. Het zijn ervaren kapiteins die het werk doen. Ze kennen de Schelde en de weg tussen Oostende en Engeland beter dan wij de kleine weggetjes van Poelkapelle. De loodsmannen moeten zorgen dat  het schip overal op de diepte blijft zonder op ene zandbank of zo iets te varen.

Om 4 uur zagen wij de mooie kust van West-Vlaanderen : Heist, de hoge vierkanten toren van Lissewege, 3 torens van Brugge (O.L.Vrouw, halletoren en de Kathedraal), dan Oostende en zelfs Nieuwpoort. We zeggen van ver nog een laatste vaarwel aan het Vaderland, de vruchtbare velden van Vlaanderen en rond 5 uur was alles uit het gezicht verdwenen. Om 5 uur kwam men ook de loodsman met een schuitje halen. De gevaarlijke plaatsen waren we voorbij.

Om 5 uur 30 horen we de bel voor het avondmaal. Vespers is hier niet gekend. We nemen dezelfde plaatsen aan tafel N 15, 16 en 17.

Die nummers staan in potlood geschreven op de servieten. Op tafel stond er koud, gekookt vlees, biefstuk, 2 soorten vis, kaas, boter, water, melk, koffie en thee. Je ziet dat we geen honger lijden.

Het werd 6 uur  en we gingen naar boven om een luchtje te scheppen. De zee lag stil en plots ging de zon onder. We zagen links en rechts wat zeilschepen in volle zee. Wij kunnen de zeilen nu niet gebruiken omdat de wind in het westen zit en wij naar het westen varen.

Om 8 uur gingen we naar beneden in onze kajuit om ons avondgebed te lezen en daarna gaan we terug naar het dek. Wij mogen ook roken in een rookzaal die heel mooi is. Het schip is verlicht van binnen en van buiten met elektrisch licht dat je in kajuit kunt aan en uitzetten  met een knop aan de muur.

Om 10 uur waren wij op de Engelse kusten en hadden wij een prachtig uitzicht. We konden geen stad herkennen maar wij hadden er waren 500 lantarens in rood, blauw en groen. Allemaal dicht bij elkaar. Het was een groot licht. Dat is altijd zo s’avonds om de schepen te tonen waar ze moeten varen. Aan de andere kant zagen we de vuurtoren van Calais. Hij gaf elke minuut een lichtstraal. Het was zoals een vuurpijl die in het lucht werd gebracht, maar dan zonder geluid.
We gingen om 10 uur 30 naar ons bed en hebben goed geslapen de eerste nacht.

+++

Uit deze brief leren we het volgende : 

1. hij in het gezelschap van zijn vader was bij het vertrek uit Antwerpen

2. er een ongeluk gebeurd is tussen Antwerpen en Vlissingen

3. de route die wordt gevolgd

4. de werking met de loodsen

5. dat Cyril samen is met twee andere personen (tafelnummers) : Verbeke Remigius (°1860) en Hillebrand Anthony (°1883) beide studiegenoten van het “American College” van Leuven

6. leren we iets over de inrichting van de boot

7. electricteit niet evident was in 1885

8. lezen we wat ze te eten krijgen

9. de maaltijden werden aangekondigd met een bel

info passagierslijsten https://archive.org/stream/passengerlistsof0489unit#page/n646/mode/1up
Bijzondere dank aan The Belgian Researchers, Regina Brindle voor het vinden van de passagierslijst en Lucas Laga voor het bezorgen van de brieven.

© 2016, ANNdeMARIA.  All rights reserved.

.