We schijven 1884, Montana, VS
40 000 inwoners, 16 priesters, 16 kerken, 4 scholen, 4 hospitalen, ….
Bisschop Brondel (Helena, Montana) vraagt zich af ” Where to get a diocesan clergy for this immense territory?”.
De bisschop schrijft een brief aan de rector van het Amerikaans College van Leuven, Mgr. John DeNeve.
(vrije vertaling)
De staat Montana is een echt missiegebied met weinig priesters. De levensomstandigheden zijn niet gemakkelijk. Je woont in een huis zoals in België. Je zult kolen en hout hebben als het koud is, ook krijgt je kleren en voedsel. Er wonen beschaafde en onbeschaafde mensen (wilden, de Indianen) Engels is de hoofdtaal maar ook Frans en Duits komt goed van pas. De taal van de inboorlingen leert men ter plekke. De inboorlingen spreken over sterre- en aardkunde en alle slag van kunden, maar niet over Godsdienstkunde. Je komt aan met de stoomtrein en/of stoomboot.
Op reis kan het wel voorvallen dat je een tentje en meegebracht eten gebruikt. Het zwaarste is in een schuitje te varen in Vancouver of in een wagen te reizen als het sneeuwt in de Rotsbergen. Het gebeurt niet elke dag dat men 80 mijlen ver moet rijden om een zieke te bezoeken zoals verleden week. Pater Barcelo was een week onder weg maar hij had de grote voldoening dat de kranke vrouw blijk gaf van heiligheid….
Ter aanmoediging kan ik u vertellen dat van de priesters die hier al werken en die ik allemaal ken, er geen één is die het zich beklaagt.
Tot slot de raad van zich goed voor te bereiden voor de gezegende missiën waar ze Goddank naar toe willen en hun bisschop te gedenken die voor hen bidt en hen zijn zegen geeft evenals aan hun beminde ouders, broers en zussen.
In een document geschreven door Cyril Pauwelyn (° Langemark, 26 april 1863 – + Gent, 20 april 1940) lezen we hierover het volgende.
“De oproep viel niet in dovemansoren. Eén voor één namen jonge mannen vrijwillig dienst en vertrokken naar Montana. De eerste die Helena (hoofdstad van Montana) bereikte was de schrijver zelf (Cyril Pauwelyn). Ik was toen nog een diaken.”
Hij zal vanuit Antwerpen de boot nemen naar New York op 22 augustus 1885.
Cyril zou de eerste diaken zijn die priester gewijd werd door bisschop Brondel in Helena en dit op 29 november 1885.
De dag na zijn wijding kreeg hij alle witte katholieken buiten Helena, ten oosten van de Rocky Mountains tot Dakota toegewezen. Hij bezocht op vaste tijdstippen de volgende plaatsen : Marysville, Gloster, Wicks, Gregory, Comet, Canton, Townsend, Boulder, Three Forks, Bozeman, Timberline, Livingston, Big Timber, Columbus, Billings, Red Lodge, Forsythe, Miles City, Terry, Glendive en Wibaux.
Met dank aan Lucas Laga voor het bezorgen van de foto van Cyril Pauwelyn, het vertalen van de brief van bisschop Brondel.